Ukrzyżowany

Figura ukrzyżowanego Chrystusa - W nawie głównej na osi poprzecznej, z lewej strony głównego ołtarza, wsunięta jest kaplica z jedyną pozostałością po dawnej świetności kościoła Jezuitów, figurą ukrzyżowanego Chrystusa, pochodzącą z Lubeki. Renesansowa rzeźba, wykonana przez wytrawnego mistrza, dotarła do Gdańska w pierwszej połowie XVIII stulecia i została ofiarowana jezuitom warszawskim. Jej uroczyste umieszczenie w jednym z marmurowych ołtarzy odbyło się w dzień Podwyższenia Krzyża św. we wrześniu 1648.

Kard. Ratzinger, Pobożność oparta na Męce Pańskiej
"Rozpostarcie się Chrystusa na cztery strony krzyża jest pełnym tajmnicy wyrazem naszego własnego rozdarcia i czyni nas podobnymi do Niego (J. Danielou). Cierpienie jest ostatecznie wynikiem i wyrazem rozpostarcia Chrystusa - od Jego bycia w Bogu aż po piekło słów: 'Boże mój, czemuś mnie opuścił?'. Kto swoją egzystencję tak rozpiął, że równocześnie jest zanurzony i w Bogu, i w głebokości opuszczonego przez Boga stworzenia, ten musi doznać rozdarcia i jest prawdziwie 'ukrzyżowany'.
Z tego punku widzenia oczywisty staje się sens nabożeństwa do Męki Pańskiej. Okazuje się, że pobożność oparta na Męce Pańskiej i duchowość apostolska wzajemnie się splatają, że duch apostolski, służba na rzecz człowieka i świata pozostają w ścisłym związku z istotą chrześcijańskiej mistyki i nabożeństwa do Męki Pańskiej. Jedno i drugie nie przeszkadza sobie, lecz w swej prawdziwej głębi jedno żyje z drugiego. Staje się tu jasne, że w Krzyżu nie chodzi o sumę cierpień fizycznych, tak jak gdyby dzieło Odkupienia zależało od możliwie największej liczby mąk. Jakże mógłby Pan Bóg radować się z męki swego stworzenia, czy wręcz Swego Syna, lub widzieć w niej 'walutę', za którą można kupić u Niego pojednanie? Biblia i prawdziwa wiara chrześcijańska dalekie są od takiego rozumienia męki. Nie cierpienie jako takie liczy się, tylko wymiar miłości, który tak rozpina egzystencję, że łączy dalekość i bliskość, że łączy na nowo opuszczonego przez Boga człowieka z Bogiem. Jedynie miłość nadaje cierpieniu kierunek i sens."
/za "Służyć prawdzie", Wrocław, Wyd. TUM, 2001, str. 100/